ตรุษจีน (จีนตัวเต็ม: 春節; จีนตัวย่อ: 春节; พินอิน: Chūnjíe ชุนเจี๋ย) เป็นเทศกาลที่สำคัญที่สุดของชาวจีน เพราะว่าชาวจีนถือเอา วันตรุษจีน คือวันขึ้นปีใหม่ตามปฎิทินจีน
เช่นเดียวกับวันสงกรานต์คือวันปีใหม่ของคนไทย ดังนั้นชาวจีนจึงให้ความสำคัญกับเทศกาลนี้มาก
มีการเฉลิมฉลองกันทั่วโลก
ตรุษจีน ยังมีอีกชื่อหนึ่งว่า"เทศกาลฤดูใบไม้ผลิ"เพราะเป็นการย่างเข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิที่มีอากาศเหมาะสมแก่การเพาะปลูก
ชาวจีนจึงสามารถทำนา ทำสวน ได้อีกครั้งหลังจากผ่านพ้นฤดูหนาวมานั่นเอง วันตรุษจีนเริ่มต้นขึ้นในวันที่ 1 เดือน 1 (จีน: 正月, พินอิน: Zhēngyuè)
ในปฏิทินจีนโบราณและสิ้นสุดลงในวันที่ 15 ด้วยเทศกาลโคมไฟ คืนก่อนตรุษจีนเป็นวันที่ครอบครัวชาวจีนมารวมญาติกันเพื่อรับประทานอาหารเย็นเป็นประจำทุกปี ซึ่งเรียกว่า ฉูซี่ (จีน: 除夕, พินอิน:Chúxī) หรือ
"การผลัดเปลี่ยนยามค่ำคืน" เนื่องจากปฏิทินจีนเป็นแบบจันทรคติ ตรุษจีนจึงมักเรียกว่า "วันขึ้นปีใหม่จันทรคติ"
จุดกำเนิดของ วันตรุษจีน นั้น เชื่อกันว่าเป็นประเพณีที่มีมานานนับพันๆปีแล้ว
จัดขึ้นเพื่อฉลองการขึ้นปีเพาะปลูกใหม่ในฤดูใบไม้ผลิ จนต่อมา วันตรุษจีนจึงกลายเป็นงานเฉลิมฉลองที่ยาวที่สุดและสำคัญที่สุดในปฏิทินจีน
ในหลายประเทศและดินแดนที่มีประชากรจีนอาศัยอยู่ อย่างเช่น จีนแผ่นดินใหญ่ ฮ่องกง
มาเก๊า สิงคโปร์ มาเลเซีย ไต้หวัน ไทย รวมทั้งชุมชนชาวจีนที่อื่น
ตรุษจีนถูกมองว่าเป็นวันหยุดสำคัญสำหรับชาวจีนและได้มีอิทธิพลต่อการเฉลิมฉลองการขึ้นปีใหม่จันทรคติของประเทศเพื่อนบ้าน
ซึ่งรวมทั้งเกาหลี ภูฎาน และเวียตนาม
ในประเทศจีน
ธรรมเนียมและประเพณีท้องถิ่นเกี่ยวกับการเฉลิมฉลองเทศกาลตรุษจีนนั้นหลากหลายมาก โดยผู้คนจะเริ่มซื้อของขวัญ
ข้าวของต่างๆ เพื่อประดับตกแต่งบ้านเรือน และทำความสะอาดครั้งใหญ่ เพื่อปัดกวาดโชคร้ายหรือสิ่งที่ไม่ดีออกไป
ด้วยหวังให้โชคดีเข้ามาภายในบ้าน มีการประดับประดาทั้งประตู และหน้าต่าง ด้วยกระดาษสีแดงที่มีคำอวยพรให้โชคดี
อายุยืนยาว มั่งคั่งร่ำรวย อยู่ดีมีสุข ฯลฯ
ในคืนก่อนวันตรุษจีน
อาหารค่ำจะเป็นการกินเลี้ยงกับครอบครัว ซึ่งเป็นอาหารที่ล้วนแต่มีความหมายเป็นมงคลทั้งสิ้น
เช่น หมู หมายถึง ความมั่งคั่ง กินดีอยู่ดี ไก่ หมายถึง ความขยันขันแข็ง
เจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงาน เป็ด หมายถึง ความสะอาด สิ่งบริสุทธิ์ ปลา หมายถึง
ความสมบูรณ์ เหลือกินเหลือใช้ กุ้ง หมายถึงชีวิตที่รุ่งเรืองและความสุข
ฯลฯ
เช้าวันรุ่งขึ้น
เด็กจะทักทายบิดามารดาของตนโดยอวยพรพวกท่านให้มีสุขภาพดีและพูดสวัสดีปีใหม่
และได้รับเงิน
“อั่งเปา” หรือ “แต๊ะเอีย” ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์อีกอย่างหนึ่งของ วันตรุษจีน โดยการให้อั่งเปานี้ พ่อแม่หรือผู้ใหญ่จะให้เงินเด็กๆ
และผู้ใหญ่ที่ยังไม่ได้แต่งงานในซองสีแดง จากนั้นทุกคน ในครอบครัว จะออกจากบ้านเพื่อทักทายสวัสดีปีใหม่ในหมู่ญาติมิตร
และเพื่อนบ้าน หรือไปเที่ยวทำบุญกัน
ประเพณีตรุษจีนนั้น ถือเป็นการสมานฉันท์สามัคคี ลืมความบาดหมาง และการส่งความปรารถนาดี พร้อมความสุขแก่ทุกคนอย่างจริงใจ
